Γράφει η Στέλλα Παπαδοπούλου, Ιατρός

Τα αιθέρια έλαια αποτελούν μέρος ενός υγιούς τρόπου ζωής που μας δημιουργούν ευεξία και ενισχύουν την καλή μας διάθεση. Χρησιμοποιούνται καθημερινά από εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς προβλήματα. Παρόλα αυτά τα αιθέρια έλαια είναι πολύ ισχυρές και συμπυκνωμένες φυτικές ουσίες και μπορούν να βλάψουν αντί να βοηθήσουν όταν δε χρησιμοποιούνται με φροντίδα και επιμέλεια.

Τοπική δερματική χρήση και διάλυση

Τα αιθέρια έλαια δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αδιάλυτα απευθείας πάνω στο δέρμα. Είναι τόσο απλό. Αν πέσει αδιάλυτο αιθέριο έλαιο στο δέρμα μας καταλάθως μπορεί να μας προκαλέσει δερματική αντίδραση. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να το απομακρύνουμε είναι: Απλώνουμε πρώτα μια ποσότητα από λάδι βάσης (π.χ. ελαιόλαδο) στο σημείο που έπεσε το αιθέριο έλαιο στο δέρμα μας,  και μετά πλενόμαστε με σαπούνι και νερό.

Χρήση	Διάλυση
Καλλυντικά προσώπου	0,2-1,5%
Μασάζ σώματος	1,5-3%
Προϊόντα σώματος-μπάνιου	1-4%
Ειδικά προβλήματα	4-10%
Πόνος, πληγές	5-20%

Στον ανωτέρω πίνακα φαίνονται οι γενικές οδηγίες διάλυσης των αιθέρων ελαίων που χρησιμοποιούνται συχνότερα σε διάφορα σενάρια χρήσης.

Ορισμένα αιθέρια έλαια όπως το λεμονόχορτο, το γαρύφαλλο ή η κανέλλα, είναι πιο πιθανόν να προκαλέσουν δερματικές αντιδράσεις σε σχέση με άλλα. Ωστόσο όλα τα αιθέρια έλαια μπορούν να προκαλέσουν δερματικούς ερεθισμούς όταν δε διαλύονται σωστά. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι αυτά τα αιθέρια έλαια είναι νοθευμένα ή περιέχουν βλαβερές προσμίξεις. Απλά ότι δε χρησιμοποιήθηκαν σωστά.

Αν εμφανιστεί αλλεργική αντίδραση από κάποιο αιθέριο έλαιο, αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον και εφ’όρου ζωής καλό είναι να αποφεύγετε το συγκεκριμένο αιθέριο έλαιο. Ωστόσο δεν πρέπει αυτό να το μπερδεύουμε με την απλή ενόχληση που προκαλείται στο δέρμα μας από τον λανθασμένο τρόπο χρήσης. Η δεύτερη υποχωρεί όταν γίνεται σωστά η χρήση τους, ενώ η αλλεργική αντίδραση όχι.

Πολύ σημαντικό είναι στο μπάνιο να μη ρίχνουμε σταγόνες αιθέριου ελαίου στη γεμάτη μπανιέρα. Τα αιθέρια έλαια δε διαλύονται στο νερό, επιπλέουν σαν σταγονίδια πάνω στην επιφάνεια του νερού, και με το που θα μπείτε θα κολλήσουν πάνω στο δέρμα σας και είναι σαν να τα βάλατε αδιάλυτα. Οπότε υπάρχει κίνδυνος ενοχλήσεων ιδιαίτερα στις ευαίσθητες περιοχές. Άρα τα αιθέρια έλαια πριν έρθουν σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα χρειάζεται να διαλύονται πλήρως με τη χρήση κάποιου διαλυτικού μέσου όπως λάδι βάσης ή να μπουν στο νερό αφού πρώτα διαλυθούν σε ίση ποσότητα Polysorbate 20.

Αυτιά

Αδιάλυτα αιθέρια έλαια δε πρέπει να στάζονται στα αυτιά, ωστόσο διαλυμένα μπορούν να τοποθετηθούν σε μια μπατονέτα για μερική εισαγωγή.

Μάτια

Τα αδιάλυτα αιθέρια έλαια δεν πρέπει να μπαίνουν στα μάτια γιατί μπορούν να προκαλέσουν χημικό έγκαυμα και παροδική απώλεια της όρασης. Διαλυμένα αιθέρια έλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν κοντά στα μάτια, αλλά όχι πάνω.

Στοματική κατάποση

Τα αιθέρια έλαια απαγορεύεται να καταναλώνονται από το στόμα εκτός αν η χρήση τους γίνεται με ιατρική συμβουλή από έναν έμπειρο/εκπαιδευμένο θεραπευτή που μπορεί να τα χορηγήσει σωστά.

Ποτέ δεν πρέπει να πίνουμε τα αιθέρια έλαια αδιάλυτα μέσα σε νερό, διότι υπάρχει κίνδυνος στοματικών/στομαχικών διαταραχών. Ο λόγος είναι παρόμοιος με αυτόν που περιγράψαμε για το μπάνιο, μόνο που ο βλεννογόνος του γαστρεντερικού είναι ακόμα πιο ευαίσθητος από το δέρμα, και επίσης τα σήματα πόνου από τους βλεννογόνους θα γίνουν αντιληπτά από εμάς όταν πια η διάβρωση θα έχει προχωρήσει πολύ.

Μία ή δύο σταγόνες αιθέριου ελαίου την ημέρα μπορούν να ληφθούν από του στόματος με το φαγητό ή σαν αρωματικά, αλλά περισσότερο δε συστήνεται.

Εισπνοή και διάχυση

Δεν προτείνεται η χρήση των αιθέριων ελαίων σε εισπνοές για πάνω από 15-20 λεπτά. Αν  διαχέετε στο χώρο αδιάλυτα αιθέρια έλαια με κάποια συσκευή διάχυσης καλό είναι να το κάνετε ανά διαστήματα, δηλαδή για 30-60 λεπτά και μετά σταματάτε για 30-60 λεπτά. Αυτό δεν είναι μόνο ασφαλές αλλά και πιο αποτελεσματικό γιατί το σώμα μας και το νευρικό μας σύστημα μετά από κάποιο καιρό τα συνηθίζει. Επίσης όποτε χρησιμοποιείτε  αιθέρια έλαια, να αερίζετε συχνά τον χώρο.

Άσθμα

Ενώ πολλά αρώματα έχει βρεθεί ότι επιδεινώνουν το άσθμα, αυτό δεν έχει καταγραφεί για κάποιο αιθέριο έλαιο. Παρόλα αυτά έχει παρατηρηθεί ότι κάποιοι ασθματικοί ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν έξαρση άσθματος όταν έρθουν σε επαφή με κάποιο αιθέριο έλαιο.

Παιδιά

Να φυλάσσετε τα αιθέρια έλαια μακριά από παιδιά, και ποτέ να μην αφήνετε να τα πιάνουν και να τα επεξεργάζονται. Ακόμα και τα δίχρονα παιδιά μπορούν να ανοίξουν τα καπάκια και να πιουν το περιεχόμενο. Έτσι μπορεί να καταλήξουμε σε δυσάρεστες καταστάσεις. Σπάνια βέβαια μπορεί να προκληθεί θάνατος από κατάποση. Κανονικά όλα τα αιθέρια έλαια πρέπει να μπαίνουν σε μπουκάλια με ειδικά καπάκια ασφαλή για παιδιά.

Ηλικιακή ομάδα	Διάλυση
Μέχρι 3 μηνών	0,1-0,2%
3-24 μηνών	0,25-0,5%
2-6 χρονών	1-2%
6-15 ετών	1,5-3%
15 ετών και πάνω	2,5-5%

Στον ανωτέρω πίνακα φαίνονται τα προτεινόμενα ποσοστά διάλυσης σε κάθε ηλικιακή ομάδα.

Για τα παιδιά κάτω των 6 ετών (οι 3 πρώτες γραμμές του πίνακα) το αναγραφόμενο ποσοστό είναι μόνο για τοπική χρήση σε μικρή περιοχή του δέρματος. Για παιδιά άνω των 6 ετών τα ποσοστά είναι για χρήση σε όλο το σώμα.

Αντενδείξεις

Αν έχετε κάποια δερματική πάθηση, είστε έγκυος, έχετε επιληψία ή άσθμα, λαμβάνετε κάποια συστηματική φαρμακευτική αγωγή ή έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία, καλό είναι να ζητήσετε πριν τη χρήση αιθέριων ελαίων ιατρική συμβουλή ή συμβουλή από έμπειρο αρωματοθεραπευτή.

Πηγή:  Tisserand Institute